Anavatanı Akdeniz ülkeleridir. Güneybatı Asya ve Kuzey Afrika'da yetişir.
Kişniş, kinzi ya da aşotu[1] (Coriandrum sativum), maydanozgiller (Apiaceae) familyasından, yaprakları maydanozu andıran, 20-60 santimetre yüksekliğinde, tüysüz, bir yıllık ve otsu bir bitkidir. Bu bitkinin baharat olarak kullanılan kurutulmuş meyvesi veya tohumuna da kişniş adı verilir. Kişniş sözcüğü Türkçeye Farsça'dan geçmiştir.
Yumuşak, tüysüz bir bitkidir. 60 cm boya ulaşabilir. Yenen meyveleri 3–5 mm çapında top şeklindedir.
Kullanımı
Baharatı kişniş bitkisinin küre biçimli sarımsı yeşilden, açık kahverengine kadar değişen renklerdeki meyvelerinin kurutulması ya da öğütülmesiyle elde edilir. Ayrıca bitkinin taze yaprakları salatalarda ve kökleri de baharat olarak kullanılır. Ferahlatıcı hoş bir kokusu, tatlımsı baharlı ve meyvemsi bir lezzeti vardır. Et yemeklerinde ve zeytinyağlı dolmalara çeşni katmak için kullanılan yaprakları, yakıcı bir tat verir.
"Buhur şekeri" olarak da adlandırılan renkli şekerle kaplanmış kişniş tohumu düğünlerde misafirlere ikram edilir.
Aş Otunun (Kişniş)Tıbbi Önemi
Eski Mısır papirüsleri, Çince ve Sanskritçe metinlerde sağlığa yararlı etkilerinden övgüyle söz edilen kişnişin, tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle sıralanıyor:
Kişniş tohumları içerdiği yağlarla mideyi uyarır; iştahı açar, sindirimi kolaylaştırır ve hazımsızlığa iyi gelir.
Aynı nedenle mide ve bağırsaklardaki gazı söktürür. Aniden başlayan mide ve karın ağrılarını bastırır.
Özellikle çocuklarda diyareyi kesici etkiler yapar. Hafif yatıştırıcı etkisi vardır. Kişniş antiseptik (mikrop kırıcı) etkiler de taşır. Akne ya da yaraların üzerine uygulanır.
Kişniş tohumu ne zaman dikilir?
Dış Mekan İçin Ekim Zamanı; İlkbahar,Sonbahar. -İç mekanda dört mevsim ekim yapabilirsiniz. -Tohumlar toprağa çok gömülmemelidir, 1 cm kadar altına ekilmelidir. Tohumun çimlenme süresi 14-28 gündür.
Kişniş(Aşotu) Tohumu Nasıl Ekilir-Kişniş(Aşotu) Tohumu Çimlendirmesi -Kişniş(Aşotu) Fidesi Dikimi Nasıl Olur?
Kişniş(Aşotu) tohumu ekimi genelde İlkbahar, Sonbahar ve yaz ayları içindeki aylar tavsiye edilir.Kişniş(Aşotu) tohumunda tohumun kalitesi ve ekimi; hasadın verimliliği açısından önemlidir.Kişniş(Aşotu) tohumu ekim derinliği 0,5 -1 cm, sıralar üzeri mesafe sıra üzeri 2-3 cm ,sıralar arası 20-25 cm arasındadır.Kişniş(Aşotu) fidesi kullanılacaksa kişniş(Aşotu) fidesi ekim aralıkları, kişniş(Aşotu) tohum ekim aralıkları ile aynı olabilir.
Kişniş(Aşotu) Tohumu Nasıl Çimlenir?-Kişniş(Aşotu) Tohumu Çimlendirme Yöntemleri Nelerdir?
Kişniş(Aşotu) tohumlarını ocaklara atmandan önce 1 gün suda veya nemli bir bez içerisinde bekletmeniz kişniş(Aşotu) tohumu çimlendirme yüzdesini artıracaktır.Toprak ısısının 10-20 derece arasında olması uygundur.Kişniş(Aşotu) Tohumlarını kab içerisinde veya viyollarde çimlendireceksiniz kabın veya viyolin üst seviyesine 1 cm kala ince elenmiş toprak ve torf karışımından oluşan toprakla doldurunuz ve fısfıs yardımıyla nemlendiriniz.Daha sonra kişniş(Aşotu) tohumlarını yerleştiriniz ve geriye kalan kısmı aynı toprakla doldurunuz.Doldurma işlemi bittikten sonra yüzey toprağını fısfıs yardımıyla menlendiriniz ve şeffaf bir naylon(streç film) yardımıyla üzerini kapatınız.Arada bir kontrol ederek toprağı fısfısla nemlendirmeye devam ediniz.Tahmini tohumlarının çimlenmesi 20-30 gün arasındadır.Kişniş(Aşotu) tohumları çimlenmeye başladığında şeffaf naylonu kaldırın ve direk güneşten koruyun.Kişniş(Aşotu) tohumları fide şekline geldiğinde yaklaşık 4-5 cm şeklinde olduğunda bahçenize veya daha büyük bir saksıya aktarabilirsiniz.
Kişniş(Aşotu) tohumlarını açık arazide çimlendirecekseniz çimlendirecek toprağı işleyiniz.işlenmiş toprağa kişniş(Aşotu) tohumlarını yerleştiriniz ve üstünü ince elenmiş toprakla 1 cm arasında kapatınız.Toprak yüzeyini şeffaf bir naylonla kapatınız.Periyodik olarak toprağı nemlendiriniz.Çimlenme tahmini 20-30 gün içerisinde gerçekleşecektir.
Kişniş(Aşotu) Fideleri Nasıl Ekilir-Dikilir?
Almış olduğunuz veya yetiştirmiş olduğunuz kişniş(Aşotu) fidelerini dikimi yapmadan önce dikim yapacak olduğunuz bahçenizin tavına gelmiş ve işlenmiş olması gerekir. Toprak ısının uygun olması ,don olayların geçmiş olması ve kişniş(Aşotu) fidesi dikimi yapılacak toprağın yeterli mineral yoksa gerekli torf ve organik gübrelerle gıda takviyesi yapılması gerekir.
Kişniş(Aşotu) fidelerinizin dikimi için toprak uygunsa mümkünse fide dikimi için uygun serin ve rüzgarsız havaları seçin.Kişniş(Aşotu) fidesinin daha fazla güneş ışığından yararlanması için kuzey-güney istikametindeki dikimleri tercih ediniz.Fide dikimlerinde sıralar üzerinde çift dikim yapmanız uzun vadede size hem sulama ve hasat açısından maliyetleri azaltacaktır.
Kişniş(Aşotu) fidelerini fideler arası 2-3 cm ,sıralar arası 20-25 cm cm olacak şekilde dikebilirsiniz