İbar Ticaret/ Arçelik Küçükyalı Maltepe
  • BIST 100

    9951,65%1,11
  • DOLAR

    35,94% 0,22
  • EURO

    37,13% -0,56
  • GRAM ALTIN

    3306,95% 0,34
  • Ç. ALTIN

    5351,06% 0,41

OSMANLI DÖNEMİ KALKANDERE VAKIFLARI " Merkez Cami Vakıfları "

OSMANLI DÖNEMİ KALKANDERE VAKIFLARI " Merkez Cami Vakıfları "

YÖRESEL KÜLTÜRÜMÜZ 19.12.2023 14:28:00 0
OSMANLI DÖNEMİ KALKANDERE VAKIFLARI

OSMANLI DÖNEMİ KALKANDERE VAKIFLARI

İshak Güven Güvelioğlu

 

Halk arasında “hayır kurumu” olarak bilinen vakıflar, İslâm hukukunda kişinin kendi mülkiyetinde olan birtakım malları, ebedî olarak insanların istifadesine sunmasıdır. Bu ifadeden anlaşıldığına göre vakıf, hukukî bir akit olup bununla bir kimsenin, Allah’a yakın olma gayesiyle menkul veya gayrimenkul emlâkini dinî, hayrî ve sosyal bir gaye için ebedî olarak tahsis ettiği anlaşılır. İnfak ve sadaka-i cariye düşüncesinin ürünü olan vakıftan gaye, Allah’ın rızasını kazanmaktır. 

 

Varlığı İslâm öncesi dönemlere kadar uzanan vakıf müessesesi, asıl gelişimini İslâm dini ile kazanmıştır. İslâmiyet’te ilk vakıf, Peygamberimiz Hazret-i Muhammed (s.a.v.) tarafından kurulmuştur. Peygamberimiz Hayber’in fethinden sonra hissesine düşen oldukça değerli bir araziyi Ashâb-ı Suffe veya Medine fukarası için vakfetmiştir. Peygamberimizin tavsiyesi üzerine Ashâb-ı Kiram’dan da birçok kişi vakıf yapmıştır. 

 

 

Merkez Cami Vakıfları: Karadere nahiye merkezinde Güvelioğlu Hüseyin Efendi tarafından bir medrese inşa edilmiş, hemen sonra da medresenin karşısında bir cami inşaatına başlanmıştır. Nahiye merkezi Tohli Mahallesinde bulunduğu için bu camiye dair belgelerde yer adı olarak Tohli adı kullanılmıştır. Cami inşaatı çatı seviyesine gelince 1889 yılında Hüseyin Efendi vefat etmiş, camiyi tamamlamak yardımcısı Ganiömerzade Mahmut Efendi’ye kalmıştı. 1890’da inşası tamamlanan mabed için Tohli’denTuraboğlu Hacı Süleyman b. Memiş 2000 kuruşluk bir vakıf kurmuştur.

5.10.1893 tarihinde tescil edilen vakfiyeye göre bu paranın senelik nemasından yarısı caminin imamına, diğer yarısı da hatibine verilmek üzere vakfedilmişti. Vakfın mütevelliliğini de üstlenen Turaboğlu Hacı Süleyman, vefatından sonra mütevelliliğin evlatlarından en reşit ve en salih olanına verilmesini şart koşmuştu. Vakfın kuruluşuna şahit olarak katılan kişiler Receb b. Receb, Kalpakoğlu Yunus b. Durmuş ve İslâmoğlu Cafer Ağa idi.

Turaboğlu Süleyman’ın vakfiyesini yazdırmasından bir ay kadar sonra 9 Kasım 1893 tarihinde Tohli köyünden Yamakoğlu Durali b. Osman, Süleymanoğlu Ahmed b. Mehmed, Kayacıoğlu Hüseyin b. Mustafa ile bazı kişiler Rize Vakıflar İdaresi’ne müracaat etmiş, köylerinin (Karadere’nin) nüfusunun çok olduğunu, burada cami bulunmadığından cuma ve bayram namazları için Tonik köyüne gitmekle meşakkat çektiklerini, çoğu vakitlerde ve soğuk günlerde bundan mahrum kaldıklarını beyan etmişlerdi. Bu nedenle yeni inşa edilen ve henüz berat verilmediği için mescit hükmünde bulunan mekâna minber konularak cuma ve bayram namazı kılınan camilerden olması için berat talebinde bulunmuşlardı. Bunun için Turaboğlu Hacı Süleyman’ın vakfettiği 2000 kuruşun yıllık nemasının yarısı bu caminin hatibine, diğer yarısı da imamına verilmek üzere vakfedildiğini ifade ederek hatipliğe 1846 doğumlu Kakyanoğlu Hüseyin Efendi b. İbrahim’in tayin edilmesini, bu işe ehil olup olmadığının anlaşılması için de imtihan edilmesini istemişlerdi. Hatip tayini için yapılan bu müracaattan sonra yine aynı gün imam tayini için de müracaatta bulunmuşlardı. İmamlığa tayini istenen kişi ise vakfın kurucusu Turaboğlu Hacı Süleyman’ın oğlu Tayyar Efendi idi. 

Yapılan bu müracaatlar üzerine 1862 doğumlu Tayyar EfendiileKakyanoğlu Hüseyin Efendi’nin usulüne uygun olarak imtihanları yapılmış, bu işlere ehil oldukları anlaşılmakla kendilerine berat verilmesi için gerekli işlemler başlatılmıştı. Tamamlanan işlemlerden sonra 29 Mayıs 1894’da hatiplik Hüseyin Efendi’ye, imamlık da Tayyar Efendi’ye tevcih edilmişti.

Böylece Güvelioğlu Hüseyin Efendi tarafından inşaatı başlatılan ve müderris Mahmud Efendi’nin gayretiyle tamamlanan camiye, açılışından dört sene sonra 1894 yılında berat verilmişti.

Bu cami ile ilgili bir diğer vakıf da Rize Merkez’deki tüccarlardan Tatoğlu Hacı Eşref Efendi tarafından tesis edilmişti. Eşref Efendi 22 Mart 1900 tarihinde kaydettirdiği vakfiyeye göre Rize’nin Paşayan (Çarşı) Mahallesindeki dört adet gayrimenkulünden anası ve zevcesine vasiyet ettiği altı oda, iki sofa, bir mutfak ve bir mağazadan ibaret evin tamirat ve vergi gibi masrafları düşüldükten sonra kalanını onların ölümünden sonra kiraya verilerek, Karadere nahiyesindeki cami imamı ile cami bitişiğindeki medresenin müderrisine yarı yarıya verilmek üzere vakfetmişti. Vakfiyede bu durum şu şekilde ifade edilmişti:

“Karadere nahiyesinde Hükümet konağı kurbundaTohli karyesinde vâki’ cami-i şerifde beş vakit namaz eda eden imam ile cami-i şerif-i mezkûra muttasıl medresede faydalı ilimler öğreten müderris efendiye yarı yarıya verile.” 

1889-1890 yılında hizmete giren bu cami doksan beş sene ayakta kaldıktan sonra 1984 yılında yıkılıp yerine çift minareli yeni bir cami inşa edilmiştir.

 

 

Yazar/Haber : İshak Güven Güvelioğlu

 

Karadereden Kalkandereye Kitabında İlçemize ait ayrıntılı bilgilere ulaşabilirsiniz. 

https://www.kitapyurdu.com/kitap/kalkandere-karadereden-kalkandereye-tarih-halkiyat-ve-sahsiyetler/655572.html&filter_name=karadereden+kalkandereye

 İshak Güven Güvelioğlu

RİZE ARAŞTIRMALARI VAKFI


Süper Amatör Liginde Heyacan Dolu Maç Yolbaşıspor-Kalkanderespor

Rize’de 6 Şubat Depremlerinin 2. Yılı Anma Programı ve Tatbikatla Gerçekleştirildi

Kalkandere Köy ve Mahalle Nufus Sayıları Değişti

"Misafirin Var Projesi" Ziyaretleri Devam Ediyor

2024-2025 Eğitim Öğretim Yılı Taşımalı Eğitim Planlama Komisyonu, Şube Müdürü Sayın Canan Çolak Seymen başkanlığında toplandı!

Mehmet YILMAZ; " UNUTMADIK, UNUTMAYACAĞIZ "

Kalkandere İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü 6 Şubat 2023 Depremi Yılı Mesajı

RİDEF; " 6 Şubat depremlerinde kaybettiğimiz canlarımızı rahmetle anıyoruz "

Tapu Müdiresi Vasfiye Şahin Uzun ve TOKİ Vekili Ayhan Taşçı, Kalkandere Kaymakamımız Sayın Alpay Dincel’i makamında ziyaret etti

RİZEDE YUKSEK KESİMLERDE KAR YAĞİYOR

Kalkandere Kültür Ve Yardımlaşma Vakfı 6 Şubat Depremi Yıl Dönü Taziye Mesajı

2024-2025 Eğitim Öğretim Yılı İkinci Dönem Başı Zümre Toplantıları Devam Ediyor

SEBZELERDE EKİM TAKVİMİ

Yılmaz; Trabzon DSİ 22. Bölge Müdürü Sayın Fatih Kişi’yi Makamında Ziyaret Etti

Kalkanderespor Sonunu Getiremedi

ÇAYKUR; Çay tohumundan elde edilen çay tohumu yağı ile kozmetik sektörüne adım attı

Kalkanderespor Bugün Sahasında Ardeşenspor'u Konuk Edecek

YILMAZ, Trabzon Karayolları 10. Bölge Müdürlüğü Ziyareti Etti

BMM Kit Komisyon Üyesi Çorum Milletvekili Mehmet Tahtasız Rize'de

Kalkandere Kaymakamı ve Belediye Başkanı'ndan; Rize Valisi Sayın İhsan Selim Baydaş'ı Makamında Ziyaret

Ümraniye Rizeliler Derneği 10. Hamsi Festivali 2 Şubatta

ÇAYKUR’dan Çığır Açan Yenilikler: Çay Atıklarından Suni Deriden Topraksız Tarıma

2024-2025 Eğitim Öğretim Yılı 2. Dönem Başı İlçe Eğitim Kurumu Müdürleri Toplantısı Yapıldı

Rizeli elektrik teknisyeni Cemalettin Bayar 30 yıllık çalışmayla hiçbir dış etkene muhtaç olmadan elektrik enerjisi üreten cihaz yaptı

Kelebekler Kanatsız Doğar

Sayın Mehmet Yılmaz; " Karne Sizden, Kitaplar Başkan Amcanızdan "

RİZE'DE HAMSİ ve BALIK BEREKETİ

CHP İl Başkanı Saltuk Deniz; Değişim Kurultayı İle İlgili Basın Açıklmasında Bulundu

Rize İl Genel Meclis Üyesi Sayın Hasan İBAR, Kalkandere Vakfına Ziyarette Bulundu

Rize İl Özel İdaresi ; " 21 Köy Yolumuzun Ulaşıma Açılması için Çalışmalarımız Devam Ediyor "

Yükleniyor

Rize’de 6 Şubat Depremlerinin 2. Yılı Anma Programı ve Tatbikatla Gerçekleştirildi

Kalkandere Köy ve Mahalle Nufus Sayıları Değişti

"Misafirin Var Projesi" Ziyaretleri Devam Ediyor

2024-2025 Eğitim Öğretim Yılı Taşımalı Eğitim Planlama Komisyonu, Şube Müdürü Sayın Canan Çolak Seymen başkanlığında toplandı!

Mehmet YILMAZ; " UNUTMADIK, UNUTMAYACAĞIZ "

Kalkandere İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü 6 Şubat 2023 Depremi Yılı Mesajı

Tapu Müdiresi Vasfiye Şahin Uzun ve TOKİ Vekili Ayhan Taşçı, Kalkandere Kaymakamımız Sayın Alpay Dincel’i makamında ziyaret etti

2024-2025 Eğitim Öğretim Yılı İkinci Dönem Başı Zümre Toplantıları Devam Ediyor

SEBZELERDE EKİM TAKVİMİ

Yılmaz; Trabzon DSİ 22. Bölge Müdürü Sayın Fatih Kişi’yi Makamında Ziyaret Etti

RİDEF; " 6 Şubat depremlerinde kaybettiğimiz canlarımızı rahmetle anıyoruz "

RİZEDE YUKSEK KESİMLERDE KAR YAĞİYOR

Kalkandere Kültür Ve Yardımlaşma Vakfı 6 Şubat Depremi Yıl Dönü Taziye Mesajı

ÇAYKUR; Çay tohumundan elde edilen çay tohumu yağı ile kozmetik sektörüne adım attı

BMM Kit Komisyon Üyesi Çorum Milletvekili Mehmet Tahtasız Rize'de

Rizeli elektrik teknisyeni Cemalettin Bayar 30 yıllık çalışmayla hiçbir dış etkene muhtaç olmadan elektrik enerjisi üreten cihaz yaptı

RİZE'DE HAMSİ ve BALIK BEREKETİ

CHP İl Başkanı Saltuk Deniz; Değişim Kurultayı İle İlgili Basın Açıklmasında Bulundu

Rize İl Genel Meclis Üyesi Sayın Hasan İBAR, Kalkandere Vakfına Ziyarette Bulundu

Dünyanın En Çılgın Etkinliği: 9. Kış Yüzme Şenliği Rize'de Gerçekleşecek

Süper Amatör Liginde Heyacan Dolu Maç Yolbaşıspor-Kalkanderespor

Kalkanderespor Bugün Sahasında Ardeşenspor'u Konuk Edecek

Kalkanderespor 3 Golle Güldü

Kalkanderespor'dan Başkan Mehmet Yılmaz'a Teşekkür Ziyareti

Kalkanderespor-Pazarköyspor Karşısında Galibiyet Arıyor

Kalkanderespor Deplasmanda Maden Buldu

Kalkanderespor Kötü Gidişe Dur Demek İstiyor.

Kalkanderespor Deplasmanda Rize Belediyespor'a Konuk Oluyor

Kalkandere Derbisinde Kazanan Yolbaşıspor

Süper Amatör Liginde Derbi Günü Kalkanderespor-Yolbaşıspor

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 21 18 0 3 32 57
2.Fenerbahçe 21 16 2 3 33 51
3.Samsunspor 22 13 5 4 13 43
4.Eyüpspor 21 11 4 6 15 39
5.Beşiktaş 21 9 4 8 10 35
6.Göztepe 21 10 7 4 13 34
7.İstanbul Başakşehir 21 9 7 5 9 32
8.Kasımpaşa 21 6 5 10 -3 28
9.Alanyaspor 21 7 7 7 -3 28
10.Rizespor 21 8 10 3 -10 27
11.Trabzonspor 20 6 6 8 10 26
12.Gazişehir Gaziantep 21 7 9 5 -3 26
13.Antalyaspor 21 7 10 4 -16 25
14.Konyaspor 22 6 10 6 -7 24
15.Sivasspor 22 6 11 5 -11 23
16.Kayserispor 21 4 9 8 -19 20
17.Bodrum FK 21 4 13 4 -14 16
18.Hatayspor 22 1 14 7 -19 10
19.Adana Demirspor 21 2 17 2 -30 5