Çanakkale'nin unutulmaması gereken bir kahramanı da ESAT PAŞA 'dır. (d. 18 Ekim 1862, Yanya - ö. 2 Kasım 1952 İstanbul) Çanakkale Şavaşı sırasında düşman kuvvetleri Conkbayırı denen mevkii üzerine harekete geçip burayı ele geçirmek için başlattıkları taarruz Conkbayırı'nı korumakla görevli Esat Paşa emrindeki Türk kuvvetleri tarafından karşılanmış ve düşman yenilgiye uğratılmıştır . Ağustos sonuna kadar devam eden savaşlar sonunda İtilaf Kuvvetleri mevki yönünden çok önemli olan Conkbayırı'nı ele geçirememiş ve Çanakkale'den geçerek İstanbul'u işgal etme emelleri suya düşmüştür. Özellikle Conkbayırı savaşlarında büyük kahramanlık gösteren Esat Paşa, Mustafa Kemal 'in Anafartalar Kumandanlığına atanmasını sağlayarak onun buradaki cephede üstün yeteneğinin görülmesinin ve dünyaca tanınan bir asker olmasının yolunu açmıştır .Esat Paşa ; İtilaf Kuvvetlerinin Çanakkale Boğazını geçerek İstanbul'a gelmesini önleyen Çanakkale Müstahkem Mevki komutanı Cevat Paşa ve Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Çanakkale Harbi'nin üç önemli kumandanından birisidir. Üç kahramanımızın da aziz hatırasını saygıyla, minnetle anıyoruz . Ruhları bir kez daha şad olsun. Tarihi gerçekler unutulmasın.
Kaynak; Nezih Başgelen