İbar Ticaret/ Arçelik Küçükyalı Maltepe
  • BIST 100

    9950,51%0,65
  • DOLAR

    34,73% 0,03
  • EURO

    36,66% 0,37
  • GRAM ALTIN

    2955,39% -0,11
  • Ç. ALTIN

    4840,56% 0,00

1853 KIRIM SAVAŞI VE RİZELİLERİN YARDIMI

1853 KIRIM SAVAŞI VE RİZELİLERİN YARDIMI

YÖRESEL KÜLTÜRÜMÜZ 5.04.2015 23:42:00 0
1853 KIRIM SAVAŞI VE RİZELİLERİN YARDIMI

1853 KIRIM SAVAŞI VE RİZELİLERİN YARDIMI

İshak Güven Güvelioğlu

 

Osmanlı Devleti’nin XIX. yüzyılda Rusya ile yaptığı savaşlardan biri, tarihe “Kırım Harbi” olarak geçen savaştır. Bu savaş 4 Ekim 1853 - 30 Mart 1856 tarihleri arasında yaşanmıştır.

Bu savaşta İngiltere, Fransa ve Sardinya (İtalya) Osmanlı Devleti’yle ittifak halinde Rusya’ya karşı savaşmış ve savaş, müttefik devletlerin zaferiyle sonuçlanmıştır.

Savaşa katılan müttefik kuvvetlerin sayısı 1 milyon, Rus kuvvetlerin sayısı 700 bin idi. Müttefik kuvvetlerin can kaybı, savaş meydanında, yaralanıp hastahane de veya hastalık sonucu ölenler de dâhil olmak üzere 300.000–375.000 kişidir. Bunlar arasında bulunan Osmanlı şehitlerinin sayısı tahminen 175.300’dür. Rus kuvvetlerinin kaybı ise yine aynı sebeplerle 220.000 kişi kadardır.

Savaşın başında Osmanlı Devleti’nin mali durumu oldukça kötü durumda bulunmaktaydı. Bu nedenle maliyenin durumunu düzeltmek ve harp masraflarını karşılamada kullanılmak üzere yeni kaynaklar bulmak için bazı tedbirler alınmıştır. Bu tedbirlerden biri de ülke genelinde yardım kampanyası düzenlemek olmuştur. Osmanlı Hükümeti tarafından alınan bu karar, Padişahın onayının alınmasını müteakip uygulamaya konulmuş ve söz konusu karar metni, devlet adamlarının yaptığı yardım miktarını gösteren liste ile birlikte Takvim-i Vekâyi’de yayınlanarak duyurulmuştur. Metinde ayrıca hazinenin ihtiyaç duyduğu paranın temini için ülke genelinde İane-i Cihadiye veya İane-i Harbiye adıyla bir yardım kampanyasının düzenlendiği açıklanarak herkesin maddi gücü nisbetinde bu hayırlı kampanyaya katılması istenmiştir.

Devletin açtığı bu kampanyaya Trabzon Eyaleti sınırları içinde yaşayan halkın büyük bir vatandaşlık anlayışı içinde katıldıkları yapılan yardımlardan anlaşılmaktadır. Nitekim yardım kampanyasının düzenlendiğine dair emirnâmenin eyalete ulaşmasını müteakip hemen toplanan Eyalet Meclisi durum değerlendirmesi yapmış ve bargir (Yük hayvanı - At)  bedeli olmak üzere 500 kese akçenin (diğer ifadeyle 250.000 kuruşun) toplanması kararı alınmıştır. Meclis üyeleri konu ile alakalı olarak Trabzon Eyalet valisi Mehmed İsmet Paşa'ya bir arzuhal sunmuşlardır. Bu arzuhalde Rum Milleti, Ermeni Milleti ve Katolik milleti reislerinin yanı sıra, 1 tüccar, 1 hanedan, ulema temsilcisi ve de 1 Meclis azasının imza ve mühürleri bulunmaktadır.  

Bu yardım kampanyası esnasında Trabzon Eyaleti’nden toplanan para teferruatlı bir şekilde tutulan deftere yazılmış ve Vali İsmet Paşa'nın arzı ile Babiâli’ye gönderilmiştir. Defterin son kısmında yer alan ifadeye göre İane-i Cihâdiye olarak maddi gücü iyi olan vatandaşların kendi istek ve arzuları ile memnuniyet içinde verdikleri para miktarının 456.250 kuruşa ulaştığı ifade edilmiştir. Defterin son kısmında yer alan 22 mühür ve imzalar içinde başta Trabzon müftüsü, bazı müderrisler, Rum, Ermeni ve Katolik milleti kocabaşıları olmak üzere, Dergâh-ı âlî ve Meclis-i kebir azası 5, tüccar 5, hanedandan 4 ve ayrıca şehrin ileri gelenlerinden de 4 şahıs bulunmaktadır. Defterde Sancaklara göre Müslüman ve gayrimüslimlerden yardımda bulunan kişilerin isimleri, yaptıkları yardım miktarları ve bazılarının da mesleklerinin zikredildiği görülmektedir. Defterde kaydedilen kazalar ve bu kazalardan toplanan yardım miktarları şöyledir.

Trabzon merkez kazasından 162 kişi tarafından 189.800 kuruş

Yomra kazasından 23 kişi tarafından 13.400 kuruş

Rize kazasından 51 kişi tarafından 28.500 kuruş

Of kazasından 49 kişi tarafından 27.800 kuruş

Sürmene kazasından 92 kişi tarafından 73.900 kuruş

Akçaabat kazasından 114 kişi tarafından 44.900 kuruş

Tonya kazasından 10 kişi tarafından 7.500 kuruş

Görele kazasından 41 kişi tarafından 24.000 kuruş

Tirebolu kazasından 51 kişi tarafından 35.000 kuruş

Keşap kazasından 17 kişi tarafından 11.450 kuruş yardım yapılmıştır.

 

Defterde yer alan bu bilgiler ışığında, Trabzon Eyaleti ahalisince yapılan 456.250 kuruşluk yardım 458 Müslüman, 117 Rum, 24 Ermeni ve Katolik olmak üzere toplam 610 kişi tarafından verildiği görülmektedir. Eyalet içinde toplanan bu miktarın 250.000 kuruşunun Batum Orduy-u Humâyûn maiyetinde bulunan askerlerin maaşlarının ödenmesine, geriye kalan kısmın ise İstanbul'a gönderildiği anlaşılmaktadır.

Yardımda bulunanların kaydedildiği 17 Nisan 1270 (1853) tarihli defterden anlaşıldığına göre yardımda bulunmuş Rizeliler 51 kişidir. Bunlardan 31 kişi Ağa, 28 kişi Hacı, 5 kişi Reis, 5 kişi Efendi, 4 kişi Kaptan ve 1 kişi de Molla unvanıyla yazılmıştır. Yine akraba adlarında 19 yerde “oğlu” eki, 16 yerde “zade” eki kullanılmıştır. Kişilerden biri kaza müdürü, üçü aza, biri de nüfus mukayyididir. Yardımda bulunmuş kişilerden çok azı köy ve mahallesi ile yazılmıştır. Bunlardan birer kişi Mapavri, Haldoz, Kuvaroz ve Romanos mahallelerinden, üç kişi İkizdere’nin Edhoni, Cimil ve Manle köylerinden, ikisi de Vela (Veliköy)’dandır. Ayrıca sülâle adlarından yola çıkarak yardımda bulunmuş kişilerden ikisinin İyidereli, birinin Derepazarlı birinin de Paşakuyu mahallesinden olduğu anlaşılmaktadır.

İane-i Cihâdiye olarak Rize’den yardımda bulunan kişiler şunlardır.

Yardım MiktarıYardımı Yapan Kişi
1.000 kuruşKaza Müdürü rifatlü Reşid Ağa
1.000 kuruşAzadan Mataracızade Hacı Mustafa Ağa
1.000 kuruş[Derepazarı’ndan] Manioğlu Hacı Ömer Kaptan
750 kuruşAzadan Hacı Genç Ağa
500 kuruşAzadan Tuzcuzade İsmail Ağa
4.250 kuruşARA TOPLAM
500 kuruşNüfus mukayyidi Mahmud Efendi
750 kuruşKuveloğlu Hacı Hasan Ağa
750 kuruşSuyabatmaz Hacı Reşid Ağa
750 kuruşHacıömerzade Hacı Tahir Efendi
800 kuruşKakıcızade Ömer Ağa
7.800 kuruşARA TOPLAM
1.000 kuruşŞabanzade Hacı Hasan Ağa
700 kuruşBeşikcioğlu Hacı Haşim Efendi
700 kuruşFotanınoğlu Hacı Hasan Ağa
700 kuruşHacı Genç Ağa biraderi Hacı İsmail Ağa
700 kuruşMapavri [Çayeli]’den Şerifoğlu Hacı Yusuf Ağa
11.600 kuruşARA TOPLAM
500 kuruşEmirahmedzade Hacı Ahmed Ağa
500 kuruşHacımahmudzade Hacı Yahya Ağa
500 kuruşHaldoz [Bağdatlı Portakallık] mahallesinden Mahmud Yazıcı
500 kuruşHacı Abdulhamid Yazıcı
500 kuruşBekirzade Hacı Mehmed Ağa
14.100 kuruşARA TOPLAM
500 kuruşZırhzade Yusuf Ağa
500 kuruşTatoğlu Hacı Ömer Ağa
500 kuruşKarahasanzade Hacı Ali Ağa
500 kuruşAfacanoğlu Osman Reis
500 kuruşMerzifonluzade Hacı Ahmed Kaptan
16.600 kuruşARA TOPLAM
500 kuruşSıkrıklızade Osman Ağa
500 kuruşŞabanzade Hacı Ali Ağa
500 kuruş[Paşakuyu Mahallesi’nden] Güveli Hacı Ahmed Ağa
500 kuruşHacı Derviş Ağa
500 kuruşDelihüseyinoğlu Hacı Ali Ağa
19.100 kuruşARA TOPLAM
300 kuruşHacıosmanefendizade Ali Efendi
500 kuruşSükyaszade Yusuf Ağa
500 kuruşKuvaroz [Gülbahar] mahallesinden Küçük Hacı Memiş Ağa
500 kuruş[İyidere’den] Hantaloğlu Mahmud Kaptan
500 kuruşEdhoni [İkizdere Gürdere] karyesinden Molla Kadir
21.400 kuruşARA TOPLAM
500 kuruşCimilli [İkizdere] Kazancı İbrahim
500 kuruşHacıömerzade Hacı Osman Kaptan
500 kuruşKanberinoğlu Hasan Reis
500 kuruşKarındaşı Hüseyin Reis
500 kuruş[İyidere’den] Metonunoğlu Ali Ağa
23.900 kuruşARA TOPLAM
500 kuruşTaviloğlu Ali Ağa
500 kuruşKasarcı İlaçoğlu Yakub Ağa
500 kuruşManle [İkizdere] karyesinden Ali Reis
400 kuruşKumuşoğlu Hacı Hasan Ağa
300 kuruşLahananınoğlu Hacı Hüseyin Ağa
26.100 kuruşARA TOPLAM
300 kuruşYılancıoğlu Hacı Ahmed
400 kuruşVela [Veliköy] karyesinden Kopuzoğlu Hacı
400 kuruşKarye-i mezbureden [Veliköy] Ameş Ağa
400 kuruşRomanos [Hayrat] karyesinden Memiş Ağa
400 kuruşLazoğlu Mehmed Reis
28.000 kuruşARA TOPLAM
500 kuruşPapakiroğlu Ali Efendi
28.500 KuruşYEKÜN
   

 

Kaynak:

Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İ.DH.18184, s.3.

 


Maltepe Rizeliler Derneği Seçimli Olağan Kongresini Yaptı

TSYD Rize Temsilcisi Osman Can’a Çirkin Saldırı ve Hakaret

Hayatın Denkleminde Nerede Yanlış Yaptık?

Kalkandere Belediyesi Yol Bakım Onarım Çalışmalarına Devam Ediyor

Atatürk İlkokulu " 3 Aralık Dünya Engelliler Günü" Etkinliği Düzenlendi

SAMSUN-SARP, SARPA SARMAZ İNŞALLAH…

KÖSEOĞLU-KÖSE-KÖSOĞLU DERNEĞİ 2.GENEL KURULU 15 ARALIKTA YAPILACAK

Rize Kent Konseyi Başkanı Murat Yazıcı’dan Deprem ve Yapı Güvenliği Uyarıları

Kalkandere'li Hemşehrimiz, Yasin Tosun Spordan Sorumlu İl Başkan Yardımcısı Olarak Atandı

Kalkandere Eğitim Camiasının Başı Sağolsun

Kalkanderespor Deplasmanda Maden Buldu

Yusuf Tüfekçi: “Başarıyı Ekip Çalışmasıyla Yaşadık”

Yılmaz; " Doğu Karadeniz Belediyeler Birliği Meclis Toplantısı" na Katıldı

Kendi Yolunu Çizenlerin Hikâyesi "Başkasının çıkardığı yerden inemezsin, düşersin"

YILMAZ " Yukarı Tatlısu Lena Yolu ve Öğretmenevi Altyapı Çalışması Devam Ediyor"

Mehmet YILMAZ " Yeni Araç Kazanımıyla Kalkandere’mize Güç Katıyoruz"

Rize’de Burger king’in açılışında saldırıya uğrayan Dr. Kemal Sağlam, Rize Sahil Camii’nde Kitap Tanıtımı Yaptı

Kalkandere Muhtarlar Derneğinden Aydın Mertayak'a Ziyaret

Kalkandere Anaokulunda " Ağız ve Diş Sağlığı" Eğitimi Verildi

Rize’de “Türk Fikir Sistemi ve Töre” Konulu Seminer Düzenlendi

Kırık Kalplerin Sessiz Çığlığı

Rize’deki Depremler ve Sel Sonrası Uyarılar: Yapı Stoku ve Deprem Araştırmalarına Dikkat Çekildi

Kalkandere’deki Gençlerle Kitap ve Çayla Eğitim Buluşması

KARDAN KAYAN TİR ULAŞIMI AKSATTI

Kalkandere Halk Eğitim Bünyesindeki Fitness Salonunun Çalışma Saatleri Belirlendi

Rize Özel İl İradesi Kar Nedeni İle Kapanan Köy Yollarını Açmaya Devam Ediyor

Kalkandere Kaymakamı Sayın Alpay DİNCEL'in 24 Kasım Öğretmenler Günü mesajı

DİNCEL, Ormanlı İlk-Ortaokulu’nda düzenlenen 24 Kasım Öğretmenler Günü Kutlama Programına Katıldı

Alpay DİNCEL; Okul Müdürlerine Başarı Belgesi Takdim Etti

Kalkandere Vakfı Kurucu Başkanlarından Merhum Avukat İbrahim Eyüboğlu Anna Mesajı

Yükleniyor

Hayatın Denkleminde Nerede Yanlış Yaptık?

Kalkandere Belediyesi Yol Bakım Onarım Çalışmalarına Devam Ediyor

Atatürk İlkokulu " 3 Aralık Dünya Engelliler Günü" Etkinliği Düzenlendi

Yılmaz; " Doğu Karadeniz Belediyeler Birliği Meclis Toplantısı" na Katıldı

YILMAZ " Yukarı Tatlısu Lena Yolu ve Öğretmenevi Altyapı Çalışması Devam Ediyor"

Mehmet YILMAZ " Yeni Araç Kazanımıyla Kalkandere’mize Güç Katıyoruz"

Kalkandere Muhtarlar Derneğinden Aydın Mertayak'a Ziyaret

Kalkandere Anaokulunda " Ağız ve Diş Sağlığı" Eğitimi Verildi

Kırık Kalplerin Sessiz Çığlığı

Kalkandere’deki Gençlerle Kitap ve Çayla Eğitim Buluşması

TSYD Rize Temsilcisi Osman Can’a Çirkin Saldırı ve Hakaret

SAMSUN-SARP, SARPA SARMAZ İNŞALLAH…

KÖSEOĞLU-KÖSE-KÖSOĞLU DERNEĞİ 2.GENEL KURULU 15 ARALIKTA YAPILACAK

Rize Kent Konseyi Başkanı Murat Yazıcı’dan Deprem ve Yapı Güvenliği Uyarıları

Kalkandere'li Hemşehrimiz, Yasin Tosun Spordan Sorumlu İl Başkan Yardımcısı Olarak Atandı

Yusuf Tüfekçi: “Başarıyı Ekip Çalışmasıyla Yaşadık”

Rize’de Burger king’in açılışında saldırıya uğrayan Dr. Kemal Sağlam, Rize Sahil Camii’nde Kitap Tanıtımı Yaptı

Rize’de “Türk Fikir Sistemi ve Töre” Konulu Seminer Düzenlendi

Rize’deki Depremler ve Sel Sonrası Uyarılar: Yapı Stoku ve Deprem Araştırmalarına Dikkat Çekildi

KARDAN KAYAN TİR ULAŞIMI AKSATTI

Kalkanderespor Deplasmanda Maden Buldu

Kalkanderespor Kötü Gidişe Dur Demek İstiyor.

Kalkanderespor Deplasmanda Rize Belediyespor'a Konuk Oluyor

Kalkandere Derbisinde Kazanan Yolbaşıspor

Süper Amatör Liginde Derbi Günü Kalkanderespor-Yolbaşıspor

Kalkanderespor Uzatmada Yıkıldı

Süper Amatör Liginde Kalkanderespor Evinde Güneysuspora Mağlup Oldu.

Süper AmatörLigi 2.Haftasında Kalkanderespor Yarın Güneysuspor'u Konuk Edecek.

İş Adamı Kalkandere Sevdalısı Esat Kurt'dan Kalkanderespor'a Ziyaret

Kalkander Spor Kulübünden İlçe Kaymakamımız Alpay Dincel'e Makamında Ziyaret

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 13 11 0 2 22 35
2.Fenerbahçe 13 10 1 2 24 32
3.Samsunspor 14 9 3 2 15 29
4.Eyüpspor 14 6 3 5 6 23
5.Beşiktaş 13 6 3 4 7 22
6.Göztepe 13 6 4 3 5 21
7.İstanbul Başakşehir 13 5 4 4 3 19
8.Rizespor 13 6 6 1 -5 19
9.Sivasspor 14 5 6 3 -4 18
10.Konyaspor 14 5 6 3 -5 18
11.Antalyaspor 13 5 6 2 -8 17
12.Trabzonspor 13 3 4 6 2 15
13.Gazişehir Gaziantep 13 4 6 3 -2 15
14.Kasımpaşa 13 3 4 6 -3 15
15.Alanyaspor 13 3 5 5 -4 14
16.Kayserispor 13 2 5 6 -12 12
17.Bodrum FK 14 3 9 2 -11 11
18.Hatayspor 13 1 7 5 -8 8
19.Adana Demirspor 13 0 11 2 -22 2
1.Galatasaray 13 11 0 2 22 35
2.Fenerbahçe 13 10 1 2 24 32
3.Samsunspor 14 9 3 2 15 29
4.Eyüpspor 14 6 3 5 6 23
5.Beşiktaş 13 6 3 4 7 22
6.Göztepe 13 6 4 3 5 21
7.İstanbul Başakşehir 13 5 4 4 3 19
8.Rizespor 13 6 6 1 -5 19
9.Sivasspor 14 5 6 3 -4 18
10.Konyaspor 14 5 6 3 -5 18
11.Antalyaspor 13 5 6 2 -8 17
12.Trabzonspor 13 3 4 6 2 15
13.Gazişehir Gaziantep 13 4 6 3 -2 15
14.Kasımpaşa 13 3 4 6 -3 15
15.Alanyaspor 13 3 5 5 -4 14
16.Kayserispor 13 2 5 6 -12 12
17.Bodrum FK 14 3 9 2 -11 11
18.Hatayspor 13 1 7 5 -8 8
19.Adana Demirspor 13 0 11 2 -22 2