Rize nin Kurtuluşu LİKAPA

Yılardır ekonomik zorluklar nedeni ile büyük kentlere göç etmek zorunda kalan Karadeniz insanı onlarca yıldır sıla özlemi çekmek zorunda kalkıştır.

Bütün bu zorluklar ailelerdeki duygusal çöküntülerle birlikte aile yapılarında yaratmış olduğu tahribat her gecen yıl bariz bir şekilde karşımıza çıkmaktadır.

Bu bağlamda Karadeniz Bölgesinin ekonomik anlam da güçlenmesi için, ekonomik boyutları olan, sanayi ürünlerine ve sanayi yatırımlarına yönelmiş olunsa da bu yönelimler yetersiz kalmıştır.

Çayın ekonomik anlamda yetersiz kalması, cifçiyi Kiviye yönlendirmeye çalışılmış lakin bu çabalar yetersiz kalmıştır. Yıllar geçtikçe halen kooperatiflerin ve sanayi yatırımlarının bir türlü istenilen düzeye gelmemiş olması farklı arayışlara itilmek zorunda kalınmıştır.

Bunca yıldır elimizin altında olup bir türlü fark edilmeyen bir yemişten, evet LİKAPA dan bahsetmek istiyorum sizlere.

Çaya göre çok daha verimli olan, ekonomik anlamda verimli ve getirisi daha fazla olan bu mavi altını sizlere birazcık olsun tanıtmak istiyorum.

2000 yılında ülkemizde ticari anlamda vitrine çıkan, çay bitkisine benzeyen sevimli bitki adaptasyon denemelerinden başarı ile çıkmıştır.

Likapa yetiştiriciliği çok kolay olan bir yemiştir. Hastalığı ve zararlı hastalıkları çok azdır.Makineli tarıma Karadeniz bölgesi uygun olmadığından, hasat zamanında el ile tarım yapılacağından harcama söz konusudur.Taze olarak tüketilmesi gerekmektedir. Aynen Çay tarımı gibi.

2000-2005 yılları arasında yılık üretim 8 ton olmuştur ve bunun tamamına yakını reçel sanayisinde kullanılmıştır. Geri kanlı ise taze tüketime sunulmuştur.

2003 verilerine göre Likapa iç piyasada taze tüketimde kilosu çiftçinin bahçesinden 4 Ytl den alınmıştır. Bu değer bu yıl 8 Ytl olarak tahmin edilmektedir. 

2005 verilerine göre İstanbul’da büyük marketlerde Likapanın 250 gr mı 5 Ytl den alıcı bulduğunu da bir veri olarak eklemek isterim. Oysa aynı yıl 1 dönüm fındık bahçesinden 700 Ytl, Çay bahçesinden 675 Ytl, kivi bahçesinden ise tam verim çağında (4-5 sonra yani 2 ton verim elde edilirse ) 8 000 ytl gelir elde edilmektedir. Bu verimin 5. yılın sonunda budamalarla 500 kiloya kadar indiğini ekleyerek.

Oysa 1 dönüm Likapa bahçesinde yılda 4 ila 8 ton arasında bir verim elde edilmektedir. Kilosunun 8 ytl den hesap edildiğinde karlılığın ne boyutlarda olduğu aşikardır.

Bir Likapa yemişinin ekonomik ömrünün 30 yıl olduğunu da hatırlatmak isterim.

Yapılan çalışmalarla çeşitli Likapa türlerinin uyumu sağlanmaya çalışılmaktadır.

Bu çabalar olumlu sonuçlandığında hem verim hem de çeşitliliği arttırılmış olunacaktır.

Karadeniz Bölgesinin ekonomik anlamda kurtuluşu olan bu yemişin bir an önce yaygınlaşması umudu ile.

Özgür KAVRAK 

Mavi altın (Blue Gold) LİKAPA

Yılardır ekonomik zorluklar nedeni ile büyük kentlere göç etmek zorunda kalan Karadeniz insanı onlarca yıldır gurbet özlemi çekmek zorunda kalkıştır.

          Bütün bu zorluklar ailelerdeki duygusal çöküntülerle birlikte aile yapılarında yaratmış olduğu tahribat her gecen yıl bariz bir şekilde karşımıza çıkmaktadır.
Bu bağlamda Karadeniz Bölgesinin ekonomik anlam da güçlenmesi için, ekonomik boyutları olan, sanayi ürünlerine ve sanayi yatırımlarına yönelmiş olunsa da bu yönelimler yetersiz kalmıştır.

            Çayın ekonomik anlamda yetersiz kalması, cifçiyi Kiviye yönlendirmeye çalışılmış lakin bu çabalar yetersiz kalmıştır. Yıllar geçtikçe halen kooperatiflerin ve sanayi yatırımlarının bir türlü yöistenilen düzeye gelmemiş olması farklı arayışlara itilmek zorunda kalınmıştır.

            Bunca yıldır elimizin altında olup bir türlü fark edilmeyen bir yemişten, evet LİKAPA dan bahsetmek istiyorum sizlere.

            Çaya göre çok daha verimli olan, ekonomik anlamda verimli ve getirisi daha fazla olan bu mavi altını sizlere birazcık olsun tanıtmak istiyorum.
2000 yılında ülkemizde ticari anlamda vitrine çıkan, çay bitkisine benzeyen sevimli bitki adaptasyon denemelerinden başarı ile çıkmıştır.
Likapa yetiştiriciliği çok kolay olan bir yemiştir. Hastalığı ve zararlı hastalıkları çok azdır.Makineli tarıma Karadeniz bölgesi uygun olmadığından, hasat zamanında el ile tarım yapılacağından harcama söz konusudur.Taze olarak tüketilmesi gerekmektedir. Aynen Çay tarımı gibi.
2000-2005 yılları arasında yılık üretim 8 ton olmuştur ve bunun tamamına yakını reçel sanayisinde kullanılmıştır. Geri kanlı ise taze tüketime sunulmuştur.
2003 verilerine göre Likapa iç piyasada taze tüketimde kilosu çiftçinin bahçesinden 4 Ytl den alınmıştır. Bu değer bu yıl 8 Ytl olarak tahmin edilmektedir.
2005 verilerine göre İstanbul’da büyük marketlerde Likapanın 250 gr mı 5 Ytl den alıcı bulduğunu da bir veri olarak eklemek isterim. Oysa aynı yıl 1 dönüm fındık bahçesinden 700 Ytl, Çay bahçesinden 675 Ytl, kivi bahçesinden ise tam verim çağında (4-5 sonra yani 2 ton verim elde edilirse ) 8 000 ytl gelir elde edilmektedir. Bu verimin 5. yılın sonunda budamalarla 500 kiloya kadar indiğini ekleyerek.
Oysa 1 dönüm Likapa bahçesinde yılda 4 ila 8 ton arasında bir verim elde edilmektedir. Kilosunun 8 ytl den hesap edildiğinde karlılığın ne boyutlarda olduğu aşikardır.
Bir Likapa yemişinin ekonomik ömrünün 30 yıl olduğunu da hatırlatmak isterim.
Yapılan çalışmalarla çeşitli Likapa türlerinin uyumu sağlanmaya çalışılmaktadır.
Bu çabalar olumlu sonuçlandığında hem verim hem de çeşitliliği arttırılmış olunacaktır.
Karadeniz Bölgesinin ekonomik anlamda kurtuluşu olan bu yemişin bir an önce yaygınlaşması umudu ile.

Özgür KAVRAK

1-      Taze meyve olarak

2-      Meyve suyu sanayinde (diğer meyve suları ile karıştırılır )

3-      İlaç sanayinde ( kuru veya toz halinde meyveleri , çiçekleri , kökleri ve yaprakları )

4-      Süt ve süt ürünleri teknolojisinde

5-      Kuru meyve teknolojisinde

6-      Meyveli ekmek, çörek,kek, puding ve pastalarda

7-      Baharat sanayinde

8-      Meyve salatalarında

9-      Reçel, marmelat, konserve sanayinde

10-  Diyet mönülerinde

11-  Şarap yapımında

12-  Bitkisi kulp (sap) yapımında kullanılmaktadır.

13-  El – yüz temizleme kremi, gözaltı kremi ve yüz temizleme sabunu üretiminin ham maddesi olarak kullanılacaktır.

Likapa ( yabanmersini ) taze olarak tüketilebileceği gibi meyve suyu (diğer meyve suları ile karıştırılır) ve süt veya yoğurt ile karıştırılarak da değerlendirilebilmektedir. Güneşte veya teknolojik olarak kurutulan meyveleri puding, meyveli kek, ekmek ve çöreklerde kullanılabilmektedir. Kurutulmuş olan likapa ( yabanmersini ) meyveleri toz haline getirildikten sonra şeker hastaları için tatlandırıcı olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, kurutulan likapa ( yabanmersini ) meyveleri öğütülerek baharat olarak da kullanılmaktadır. Taze meyveleri meyve salatalarına tad, renk ve mistik özellik katmaktadır. Meyveleri reçel, marmelat, konserve ve şarap yapımında da kullanılmaktadır. Pasta sanayinin vazgeçilmez meyvelerinden biri olan likapa ( yabanmersini ) dondurulduktan sonra uzun yıllar sağlıklı bir şekilde pastalarda kullanılmaktadır.

 El yüz  kremi, gözaltı kremi ve yüz temizleme sabunu  sanayinde kullanılmak üzere eczacılar tarafından  proje  çalışması yapılmıştır. Projede kullanılacak olan likapa ( yabanmersini )  Karadeniz bölgesinden temin edilecektir. Bu amaçla likapa ( yabanmersini ) ürününün çoğaltılmasına hız verilecektir.

Diyetlerde de kullanılan likapa ( yabanmersini ) meyvelerinin insan sağlığı bakımından birçok yararı vardır. Likapa ( yabanmersini )nın insan sağlığı ile beslenmesi üzerine yararları ile ilgili dünya çapındaki bilimsel dergilerde yüzlerce araştırma makalesi yayınlanmıştır. Yapılan araştırmalarda bir bardak likapa ( yabanmersini ) meyvesinin 145 g. geldiği  aşağıdaki vitamin ve protein değerlerinden oluştuğu tespit edilmiştir.

Chandler : Orta geççi bir çeşittir. Çok az yayvan olan çalıları orta derecede kuvvetlidir. İrice olan meyveleri orta büyüklükte sap çukuru yara izine, orta derecede sertliğe, orta derecede renge ve uzun olgunluk sezonuna sahiptir.

Bluecrop  : Kuvvetli gelişen, dik büyüyen çalıları yayvan ve çok verimlidir. Meyve salkımı seyrektir. Taneleri çok iri, açık mavi renkte, sert, çatlamaya karşı dayanıklı, tadı iyi ve hafif aromatiktir. Çok erken toplanan meyveler mayhoş olur  veya meyvenin yarısı mavi renk alırken arka kısmı kırmızı kalır (red-back). Kolay yetişen bir çeşit olmasına rağmen aşırı meyve verme eğil

iminde olduğu için düzenli budama ister.

Patriot : Kuvvetli gelişme gösteren çalıları dik ve açık büyüme gösterir. Çok verimli bir çeşittir. Meyve salkımı sık olup taneleri çok iridir. Tane şekli hafif basık-düz, orta-mavi renkte, sert, sap çukuru yara izi küçük ve mükemmel bir tada sahiptir. Henüz

olgunlaşmamış tanelerin dibi kırmızı (red-back) gözükmektedir. Çok sıcak havalarda meyveleri yumuşayabilmektedir. Aşırı su baskınlarına, donlu ve soğuk havalara toleransı yüksektir. Phytophytora kök çürüklüğüne de dayanıklılık gösterebilmektedir.

Earliblue :  Çalıları kuvvetli gelişir, dik büyüme gösterir ve verimlidirler. Meyve salkımı seyrek ve orta büyüklüktedir. Taneleri orta iri, açık mavi renkte, sert, çatlamaya karşı dayanıklı, sap çukuru yara izi orta büyüklükte, tadı güzel, tatlı ve aromatik. Meyveleri erken olgunlaşır, olgunlaşan meyveler hemen salkımdan kopmaz, yola dayanıklıdırlar. Taze tüketime veya KÜKET sistemine uygundur.

Bluegold : Jersey ile birlikte geççi bir çeşittir. Çalıları kuvvetli, ancak yavaş gelişme gösterir, verimlilikleri çok yüksektir. Taneleri orta iri, açık mavi, sert, sap çukuru yara izi küçük ve tadı güzeldir. Bluegold, Northland çeşidi ile çok yakın ilişki içindedir. Ancak daha dik büyüme gösteren sürgün habitusuna sahiptir ve meyvelerinin raf ömrü daha uzundur. Taze tüketime çok daha uygun gibi gözükmektedir

Brigitta : Orta geççi bir çeşittir ve Bluecrop çeşidinde ikinci hasat yapıldıktan hemen sonra olgunlaşır. Kuvvetli, hafif yayvan ve 180 cm boyunda çalılara sahiptir. Meyveleri hafif mavi, orta iri, sap çukuru yara izi orta büyüklükte, hafif mayhoş tad da, sap çukuru yara izi küçük ve meyveleri serttir.   

Darrow : Çalıları kuvvetli ve dik gelişir. Oldukça ve sürekli verimli bir çeşittir. Meyve salkımı orta büyüklükte ve seyrektir. Taneleri iri, çok iri, açık mavi renkte, sert ve çatlamaya karşı dayanıklıdır. Sap çukuru yara izi küçük-orta büyüklükte, tadı mükemmel, mayhoştur. Taze olarak pazarlarda satılmak veya KÜKET amaçlı olarak kullanıma uygundur.

Northland :  Erkenci bir çeşittir ve Bluecrop’tan önce olgunlaşır. Çalıları kuvvetli, sert, kısmen yayvan, 120 cm boylanabilir, yüksek verimlidir. Taneleri orta irilikte, orta mavi renkte, biraz sert, sap çukuru yara izi küçük, tadı iyi ve tatlıdır. Meyveler aynı anda olgunlaşır. Yerel pazarlarda taze tüketime sunulmak veya sanayide kullanıma uygundur. Makineli hasat için sürgünlerin dik büyümesini sağlayacak şekilde budama yapılmalıdır.

Berkeley  : Çok verimli ile verimli arasında olan çalıları kuvvetli, açık-yayvan arası büyüme gösterir. Meyveleri iri-çok iri, açık mavi renkte, sert, çatlamaya dayanıklı, sap çukuru yara izi küçük-orta büyüklükte, tadı fena değil, acısız, birçok çeşitten daha az asitli ve az aromatiktir. Meyveleri depolamaya uygundur. Kolay yetiştirilen bir çeşittir ancak hafif ve drenajı iyi olan toprakları sever. Gerek taze tüketim, gerek sanayi ve gerekse KÜKET amacına yönelik olarak yetiştirilebilir.

Rekard : Erkenci bir çeşittir. Earliblue ile Bluecrop çeşitleri arasında bir dönemde olgunlaşır. Çalıları dik ve çok kuvvetli gelişme gösterir. Verimi aşırı derecede yüksektir. Meyveleri koyu mavi renkte, orta irilikte, sap çukuru yara izi küçük ve meyveler serttir.